Havaların soğumasıyla beraber; nezle, halsizlik, yorgunluk gibi belirtiler hemen hemen herkeste görülüyor. Çevresel etkiler; stres, mevsimsel değişiklikler, düzensiz ve yetersiz beslenme gibi etkenlerle bağışıklık sistemi zayıflıyor, vücut hastalıklara açık hale geliyor. Bu dönemde doğru gıdaları uygun miktarlarda tüketmek hastalık riskini en aza indiriyor. Memorial Ataşehir Hastanesi Beslenme ve Diyet Bölümü’nden Dyt Gözde Serin, bağışıklık sistemini güçlendiren gıdalar hakkında bilgi verdi.

Bağışıklık sistemini koru zinde kal

Bağışıklık sistemi vücudu mikroplara, bakterilere ve virüslere karşı koruyan en önemli savunmadır. Hastalıklara yakalanmamak için sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz, yeterli uyku ve stresten uzak durabilmek çok önemlidir. Aşırı alkol tüketimi, sigara kullanımı, çok yağlı beslenme, hava kirliliği gibi birçok etken, “serbest radikal” denilen maddelerin oluşmasına sebep olmaktadır. Bu maddeler hücre içine girer ve hücrelerde hasara neden olarak kalp ve damar hastalıkları, kanser, diyabet, grip, nezle gibi rahatsızlıklara zemin hazırlar. Yediğimiz birçok besinde bulunan antioksidanlar ise bu serbest radikalleri etkisiz hale getirip, bağışıklık sistemini güçlendirmektedir. Güçlü bir bağışıklık sistemi, gündelik hayatta zinde kalmayı sağlamaktadır.

Bu beyazları sık tüketin

Soğan ve Sarımsak: Sarımsak, halk arasında doğal antibiyotik olarak anılmaktadır. Ona bu özelliği veren ise içeriğinde bulunan, kükürtlü bir bileşik olan allisindir. Soğan ve sarımsak çok iyi birer antioksidan kaynağıdır ve kansere karşı koruma özelliğine sahiptir. Kötü kolesterolü ( Ldl ) düşürüp, iyi kolesterolü ( Hdl ) yükseltmektedir. İdrar söktürücü özelliği olan soğan, vücuttaki ödemin atımına yardımcı olmaktadır. Sarımsak, antibakteriyel özelliği sayesinde vücudu enfeksiyonlara karşı da korumaktadır. İngiltere’de yapılan araştırmalar; 12 hafta boyunca plasebo ve sarımsak özütü verilen 146 kişiden, sarımsak alanların üçte iki oranında soğuk algınlığı riskinin düştüğünü göstermektedir. Bununla birlikte haftada altı dişten fazla sarımsak yiyenlerde % 30 daha düşük kolorektal kanser oranı ve% 50 daha az mide kanseri oranı olduğu saptanmıştır.

Mantar: Sadece hayvansal gıdalarda bulunan B12 vitamininin ve yine D vitamininin doğal olarak bulunduğu nadir besinlerden biridir. Mantarda kanserden koruyan ve bağışıklığı kuvvetlendiren antioksidan olarak da kabul edilen selenyum minerali bolca bulunmaktadır. Ayrıca C vitamini, fosfor, potasyum ve bakırdan zengin olup vitamin ve mineral içeriği açısından çok zengin olduğu görülmektedir. Bu da mantarın; bağışıklık sistemini kuvvetlendirmede, kalp sağlığını korumada, bazı kanser türlerini önlemede etkin rol oynamasını sağlamaktadır. Yüzyıllardır, insanlar sağlıklı bir bağışıklık sistemi için mantar tüketmektedir. Araştırmalar, mantarların beyaz kan hücrelerinin üretimini ve aktivitesini artırdığını göstermektedir.

Probiyotik desteği çok önemli

Yoğurt: Probiyotikler veya yoğurtta bulunan “Canlı aktif kültürler”, bağırsak ve bağırsak yollarını hastalıklara neden olan mikroplardan uzak tutan sağlıklı bakterilerdir. Ek formda olsalar da, Avusturya Viyana Üniversitesi’nde yapılan bir araştırma, günlük 200 gram yoğurt tüketilmesinin bağışıklığın artırılmasında etkili olduğunu ortaya koymaktadır.

Kefir: Probiyotik özelliği ile ilgili yapılan çalışmalar, sağlıklı bağırsağın sağlıklı birey anlamına geldiğini kanıtlamıştır. Bundan dolayı günde 1 su bardağı kefir mutlaka tüketilmesi önerilmektedir. Bir bardakta günlük A vitamini ihtiyacının %10’ununu, kalsiyum ihtiyacının %30’unu ve C vitamini ihtiyacının %4’ünü almak mümkündür. Kefirde bulunan B12, B1, biotin ve K vitaminleri genel sağlığa katkıda bulunur. Kalsiyum ve magnezyum içeriği yüksek olduğu için kemik sağlığını korumakta ve kemik kaybını önlemeye yardımcı olmaktadır. Kefir ev ortamında rahatlıkla yapılabilmektedir. Yarım litre pastörize günlük süte bir tatlı kaşığı kefir mayası eklenip karanlık bir odada 24 saat muhafaza edilir. Süre dolunca kefir hazır olmaktadır. Süzgeç yardımıyla maya kefirden ayrılıp tekrar kullanılabilmektedir. Doğru koşullarda saklanırsa ömrü uzun olmaktadır.

Antioksidan ve C vitamininden zengin meyveler tüketin

Nar: Kış aylarının vazgeçilmez meyvelerinden biri olan nar, tam bir antioksidan deposudur. Bağışıklık sistemini güçlendirerek birçok hastalıktan vücudumuzu korumaktadır. Yapılan araştırmalar narın anti-tümör etkisi olduğunu bu nedenle kansere karşı koruyucu olduğunu göstermektedir. Hazırlanan diyet listesi içerisinde nar tüketimine yer vermek, sık başvurulan bir yöntemdir. Bunun dışında kalp damar sağlığının korunmasında da büyük rol oynayan nar, günlük olarak tüketebileceğiniz meyvelerin başında gelmelidir. 1 porsiyon meyve, 1/ 2 küçük boy nara denk gelmektedir.

Turunçgiller: Çoğu kişi soğuk algınlığı sonrasında C vitamini alır. Çünkü bağışıklık sisteminizin oluşmasına yardımcı olmaktadır. C vitamininin beyaz kan hücrelerinin üretimini çoğalttığı düşünülmektedir. Bunlar enfeksiyonlarla savaşmanın anahtarıdır. Greyfurt, portakal, mandalina, limon, misket limonunu doğru miktarlarda tüketmek önemlidir. Vücut bunu üretmediğinden veya depolamadığından, sağlığınız için günlük C vitamini gerekir. Hemen hemen tüm narenciye, C vitamini bakımından zengindir. Aralarından seçim yapabileceğiniz çok çeşitli seçenekler ile bu vitaminin herhangi bir öğüne sıkıştırılması kolaydır.

Bu gıdalar serbest radikallerin oluşmasını önlüyor hücreleri koruyor

Zencefil: B3, B6 vitaminlerini ve demir, kalsiyum,fosfor, sodyum, potasyum, magnezyumminerallerini içermektedir. Modern ve geleneksel tıp bu besini ve baharatını sıkça kullanmaktadır. Zengin içeriğiyle birçok hastalığa iyi gelen zencefil, bağışıklık sistemini güçlendirmekte ve vücudu hastalıklara karşı dirençli hale getirmektedir. Son araştırmalarına göre zencefil kronik ağrının azalmasına ve kolesterol düşürücü özelliklere sahip olabilmektedir.

Zerdaçal: Diğer adı Hint safranı olan zerdeçal, zencefilgiller ailesinden başka bir besindir. Aktif maddesi curcumindir. Bol miktarda A ve E vitamini içermektedir ayrıca demir, manganez B6 vitamini, potasyum ve bakır bakımında oldukça zengindir. Bu parlak sarı, acı baharat, yıllardır hem osteoartrit hem de romatoid artrit tedavisinde anti-inflamatuar olarak kullanılmaktadır. Ayrıca, araştırmalar, zerdeçalın ayırt edici rengini veren yüksek curcumin konsantrasyonlarının egzersize bağlı kas hasarını azaltmaya yardımcı olduğunu göstermektedir. Serbest radikallerin oluşmasına engel olmakta ve hücreleri korumaktadır.

Çinko eksikliği enfeksiyona neden olabilir

Çay: Dünyada ve ülkemizde çay toplumsal anlamda önemli yere sahiptir. Çayın etkili maddesi tein olup, içeriğinde polifenol bulunmaktadır. Bilimsel bir araştırma sonucunda; 2 hafta boyunca günde 5 fincan siyah çay içen insanların, plasebo sıcak içecek içenlere kıyasla kanlarında 10 kat daha fazla virüsle savaşan interferona sahip oldukları görülmüştür. Bu bağışıklık artışından sorumlu amino asit olan L-theanine, hem siyah hem de yeşil çay-kafeinsiz olanlarında bol miktarda bulunmaktadır.

Et: Bağışıklığı destekleyici çinko mineralin başlıca kaynağıdır. Çinko eksikliği, az miktarda et tüketen, özellikle vejetaryenler için en yaygın beslenme eksikliklerinden biridir. Çünkü hafif çinko eksikliği bile enfeksiyon riskini artırabilmektedir. D vitamini ve çinko, beyaz kan hücrelerinin gelişimi için çok önemlidir.

Yulaf ve arpa: Bu taneler beta-glukan, ekinezya’dan daha güçlü antimikrobiyal ve antioksidan özelliklere sahip bir lif türü içermektedir. Norveç’te yapılan bir çalışmada hayvanlar bu bileşiği yediğinde hasta olma ve hatta şarbona yakalanma olasılıklarında düşüş olmuştur. İnsanlarda da bağışıklığı artırır, yara iyileşmesini hızlandırır ve antibiyotiklerin daha iyi çalışmasına yardımcı olmaktadır.