Yazın sıcak günlerinde en çok rastladığımız sağlık sorunu ishallerdir.
Havaların ısınması,sinek sivrisinek gibi mikrop taşıyabilen canlıların artması nedeniyle sıcakta kalan etli,sütlü,nişastalı yiyeceklerin hızla bozulması ve ishal yapabilen mikroorganizmaları üretmeleri nedeniyle yaz ishalleri sıkça karşımıza çıkar.İshal,halsizlik,bulantı,kusma,ateş ile seyredebilir.
Eğer ishal olan kişi yaşlı,çok küçük bebek,vücut direnci düşük biri ise mutlaka hastaneye başvurup tedavi olmalıdır. Çünkü,ishaller,özellikle bebeklerde en büyük ölüm nedenidir.
İshalde,yapılması gereken,vücuttaki sıvı ve elektrolit kaybını yerine koymaktır.Bunun için bol sıvı ve elektrolit almalıdır. Su,çay ve özellikle elektrolit açısından ideal olacağı için ayran ve maden suyu,soda içmek en önemli tedbirdir.
Ateş ve kusma varsa, tifo ve diğer ciddi enfeksiyon hastalıkları akıla gelmelidir ve vakit geçirmeden hekime başvurmalıdır.
Kanlı ishal,dizanteri,şigella gibi bazı mikroorganizmaların yaptığı ishallerdir.Hastaneye başvurarak tedavi olunmalıdır.
İSHALDEN KORUNMAK İÇİN SIK EL YIKAMAK VE GIDALARI SICAKTA BIRAKMAMAK EN ÖNEMLİ TEDBİRDİR.
Pişmeden yenilen meyve ve sebzelerin iyi yıkanması yaz ishallerinin oluşmasını önleyebilir.
Şeker hastaları(diyabetliler),idrar söktürücü ilaç kullanan kalp ve damar hastaları ishalden ciddi olarak etkilenebilirler,onun için doktor kontolünde olmaları gereklidir.
İshal tedavisinde; eğer tifo veya özel bir enfeksiyon saptanmamışsa antibiyotik verilmez.
YAZIN SIK RASTLANILAN SAĞLIK PROBLEMLERİNDEN BİRİ DE GÜNEŞ ÇARPMASIDIR.
Güneş altında uzun süre kalan,yeterli sıvıyı almayanlarda,ateş,bulantı,kusma,başağrısı gibi belirtiler ortaya çıkar,hatta sıvı kaybı ileri derece ise şuur bulanıklığı hatta koma oluşabilir.Güneş çarpması da ciddi bir sağlık sorunudur.Çok küçük bebeklerde,ileri yaştaki insanlarda ölüme neden olabilir.Hastanın acilen bir sağlık kurumuna başvurması ve sıvı tedavisine ,damardan serum verilmesi zorunludur.
Güneş ışınlarının(ultraviyole ışınlarının) cilt kanseri yönünden ciddi bir sebep olduğu düşünülerek,özellikle güneşin çok yakıcı olduğu,güneş ışınlarının en dik geldiği saat 12.00-16.00 arası güneşte çok kalınmaması tavsiye olunur.
Güneş kremleri sürülmesi,şapka ve gözlük ile korunma gereklidir.Güneş ışınlarının en çok katarak yapan etken olduğu,melanoma adlı cilt kanserinin nedeni olduğu unutulmamalıdır.
Güneş altında uzun süre kalanların mevsim meyveleri yemeleri,bol su içmeleri,ayran gibi sıvı içecekler ile su ve elektrolit kaybını önlemeleri tavsiye edilir.
Soda,kola gibi içecekler daha az tevsiye edilir.Alkol alınması tavsiye edilmez.
YAZIN KLİMALAR DA HASTALIK ÜRETEBİLİR
Lejyonella adı verilen bir mikrorganizmanın yaptığı,ağır bronşit,böbrek hastalığı,ateş gibi çok ciddi bir sağlık problemi klimalarda barınan ve üreyen bir mikrop tarafından kişiye bulaştırılabilir.Bu hastalıkta,ateş,başağrısı,öksürük ve diğer ciddi belirtiler olur ve ölüme neden olabilecek ciddi bir sağlık sorunu olduğu için hekime başvurulmalıdır.
Klimaların bakımı ve kontrolü,kişilerin lejyonella konusunda bilinçlendirilmesi bu hastalığın önlenmesinde önemli tedbirlerdendir.
Yaz ayları mantar hastalıkları için de iyi bir zemindir.Terli ve nemli yüzeylerde mantar mikrobu kolay ürer.Sık sık çamaşır değiştirilmesi,sık sık duş alınması,mantarlı yüzeylerin ıslak bırakılmaması ve ilaç kullanmak çözümdür.
Genel havuzların iyi klorlanması,başkasına ait havlu ve eşyaların kullanılmaması da önemlidir.
Dr.M.Emin Dinççağ
iç hastalıkları ve halk sağlığı uzmanı